Refugi 307 en de Spaanse Burgeroorlog

Refugi 307 in de wijk Poble Sec is één van de 1.400 schuilkelders die tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-39) aangelegd werden in Barcelona. Bij een bezoek aan de 200 meter lange tunnels kun je de angst ervaren die heerste in een stad die geteisterd werd door massale bombardementen. Hierbij werd geen onderscheid gemaakt tussen militaire of civiele doelwitten. De schuilkelders en -tunnels werden gebouwd door zowel de plaatselijke overheid als de burgerbevolking en vele ervan bestaan nog steeds. Slechts enkele zijn te bezoeken, onder meer dus deze schuilkelder nummer 307 oftewel Refugi 307.


Op 16 maart 1938, om 22u08, begon het bloedigste bombardement van Barcelona tijdens de Burgeroorlog. Na drie dagen was het resultaat: meer dan 1.000 doden en gewonden, 45 gebouwen vernield en 75 gebouwen zwaar beschadigd. Vanaf dan stuurden de bewoners van de stad hun kinderen naar veiliger oorden en het moreel van de burgerbevolking zakte naar een dieptepunt. Dit speelde vanzelfsprekend in de kaart van de troepen van Franco die steeds minder weerstand kregen.

Na de eerste bombardementen waren er al maatregelen genomen om de burgerbevolking te beschermen tegen de militaire aanvallen. Eerst werden de kelders van de huizen en het metronetwerk gebruikt als opvang. Ondanks de beperkte middelen organiseerden de Generalitat (Catalaanse regering), de stadsbesturen en de burgers zelf een systeem van alarmen en een bevoorradingsdienst voor voedsel, water en medicijnen. Als de alarmen afgingen, werden alle lichten in de stad gedoofd en moest iedereen rennen naar de dichtstbijzijnde schuilkelder of metrotunnel.

Er waren drie ingangen in de Refugi 307 en de tunnels hadden een hoogte van 2m10 en een breedte van tussen de 1,5 en 2 meter. Ze werden deels uitgehouwen uit de aangrenzende rotsen van de heuvel Montjuïc. Bij een bezoek word je geconfronteerd met de moeilijke leefomstandigheden in de tunnels en kun je de diverse faciliteiten zien die er aangelegd waren zoals toiletten, een ziekenboeg, een kinderoppas en een haard. Van de oorspronkelijke plannen om 400 meter tunnels te graven en zo 2.000 personen te kunnen opvangen, werden uiteindelijk maar 200 meter gerealiseerd. Na de burgeroorlog werd deze schuilkelder nog gebruikt voor andere doeleinden, ondermeer kwamen er daklozen in wonen. Hiervan zie je nog altijd de sporen.

Refugi 30 bezoeken is enkel mogelijk onder begeleiding van een gids maar een ticket kost slechts 3 euro. Je kunt er op zaterdag en zondag terecht van 11 tot 14u. Groepen kunnen voorafgaand reserveren voor een bezoek tussen dinsdag en vrijdag. Verdere informatie is beschikbaar op de website van Refugi 307.